VỤ ÁN CHIA ĐẤT THỪA KẾ ĐỐI VỚI ĐẤT TRƯỚC NĂM 1975 DO NHÀ NƯỚC CHIẾM DỤNG

1. Nội dung vụ án

Vợ chồng ông T có mảnh đất ở đường Kha Vạn Cân (Hoàng Diệu cũ) được Việt Nam Cộng Hòa cấp quyền sở hữu đất. Năm 1950, vợ chồng ông T cho bà A thuê lại làm nhà xưởng nước đá. Đến năm 1975 sau khi giải phóng thì bà A vượt biên và Xí nghiệp nhà nước (thuộc Sở thương mại) đã sử dụng nhà xưởng này để làm cơ sở kinh doanh. Sau đó vợ chồng ông T có gửi đơn yêu cầu xí nghiệp nhà nước trả đất nhưng không được trả lời. Đến năm 2000 thì cả hai vợ chồng ông T đều mất. Vợ chồng ông T có 3 người con. Một trong 3 người con đã liên hệ Luật A+ nhờ hỗ trợ.

Vấn đề của vụ án:

Giấy tờ quyền sử dụng đất của nhà ông T giữ theo tên con đường cũ do chế độ cũ cấp. Làm sao để chứng minh vị trí ghi nhận giấy tờ cũ trùng với thửa đất theo giấy tờ mới do Nhà nước cấp?

Chủ sở hữu hiện tại đối với mảng đất này đã không còn là xí nghiệp nhà nước cũ, làm sao buộc chủ mới có trách nhiệm trả lại đất?

2. Cách xử lý của luật sư A+

Giữa vị trí của đất theo chế độ Việt Nam Cộng Hòa và ký hiệu thửa đất của CHXHCN Việt Nam có bộ quy chuẩn để chuyển đổi. Chỉ có Tòa án mới có thẩm quyền để thu thập các dữ liệu chứng cứ này nhằm chứng minh thửa đất của chế độ cũ có trùng với thửa đất theo nhà nước mới.

Quyền của đương sự nếu không tự thu thập được có thể yêu cầu tòa án thu thập theo Điều 106 Bộ luật tố tụng dân sự

Điều 106. Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, chứng cứ

1. Đương sự có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, chứng cứ. Khi yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, chứng cứ, đương sự phải làm văn bản yêu cầu ghi rõ tài liệu, chứng cứ cần cung cấp; lý do cung cấp; họ, tên, địa chỉ của cá nhân, tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức đang quản lý, lưu giữ tài liệu, chứng cứ cần cung cấp.
   Cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm cung cấp tài liệu, chứng cứ cho đương sự trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu; trường hợp không cung cấp được thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do cho người có yêu cầu.
2. Trường hợp đương sự đã áp dụng các biện pháp cần thiết để thu thập tài liệu, chứng cứ mà vẫn không thể tự mình thu thập được thì có thể đề nghị Tòa án ra quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang lưu giữ, quản lý tài liệu, chứng cứ cung cấp cho mình hoặc đề nghị Tòa án tiến hành thu thập tài liệu, chứng cứ nhằm bảo đảm cho việc giải quyết vụ việc dân sự đúng đắn.
   Đương sự yêu cầu Tòa án thu thập tài liệu, chứng cứ phải làm đơn ghi rõ vấn đề cần chứng minh; tài liệu, chứng cứ cần thu thập; lý do mình không tự thu thập được; họ, tên, địa chỉ của cá nhân, tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức đang quản lý, lưu giữ tài liệu, chứng cứ cần thu thập.
3. Trường hợp có yêu cầu của đương sự hoặc khi xét thấy cần thiết, Tòa án ra quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang quản lý, lưu giữ cung cấp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án.
   Cơ quan, tổ chức, cá nhân đang quản lý, lưu giữ tài liệu, chứng cứ có trách nhiệm cung cấp đầy đủ tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của Tòa án trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu; hết thời hạn này mà không cung cấp đầy đủ tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của Tòa án thì cơ quan, tổ chức, cá nhân được yêu cầu phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do. Cơ quan, tổ chức, cá nhân không thực hiện yêu cầu của Tòa án mà không có lý do chính đáng thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Việc xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân không phải là lý do miễn nghĩa vụ cung cấp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án.

Chủ sở hữu hiện tại vẫn là Sở công nghiệp (nay là Sở công thương), Công ty đang sử dụng đất thuê lại của Sở Công thương.

Người con đã cung cấp các tài liệu chứng minh sở hữu quyền sử dụng đất từ Việt Nam Cộng Hòa. Tòa án đã căn cứ vào Điều 185 để tuyên buộc Sở công thương trả lại quyền sử dụng đất cho người thừa kế của vợ chồng ông T.

Điều 185. Bảo vệ việc chiếm hữu
Trường hợp việc chiếm hữu bị người khác xâm phạm thì người chiếm hữu có quyền yêu cầu người có hành vi xâm phạm phải chấm dứt hành vi, khôi phục tình trạng ban đầu, trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại hoặc yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác buộc người đó chấm dứt hành vi, khôi phục tình trạng ban đầu, trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại.